Toekomst
Wat gaat de toekomst brengen? Als vader van een dochter van negen en een zoon van acht houdt deze vraag me meer bezig dan ooit tevoren. Ik tik dit jaar de vijftig aan en heb plat gezegd de langste tijd gehad. Maar dat geldt hopelijk niet voor mijn kinderen…correctie, onze kinderen. Toen ik de leeftijd van mijn kinderen had, aan het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw, waren mijn ouders ook ongetwijfeld bezorgd over de toekomst van mijn zus en mij.
Koude oorlog
Wij groeiden op in de tijd van de koude oorlog tussen het kapitalistische westen en het communistische oosten. Ik herinner me nog goed hoe fel mijn ouders tegen kernwapens waren. Met spandoek en al liepen we met het hele gezin mee in de antikernwapendemonstratie van 29 oktober 1983 in Den Haag. Een massabetoging tegen de stationering van kruisraketten in Nederland.
Wat dat betreft denk ik dat het zorgen maken over de toekomst, zeker als je kinderen hebt, past bij alle tijden. In mijn jonge jaren speelde de dreiging van een derde wereldoorlog tussen de toenmalige Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. Ik heb meerdere zondagen met mijn ouders hier in Winterswijk op de markt gestaan voor een stil vredesprotest. Op 9 november 1989, ik was toen zestien, viel de Berlijnse Muur. Deze memorabele gebeurtenis luidde het einde van de koude oorlog in. De toekomst begon weer glans te krijgen.
Earth Overshoot Day
En inmiddels is het maart 2023 en hebben we de afgelopen decennia geleefd alsof het niet op kon. Maar het kan wel op. Sterker nog, afgezien van coronajaar 2020, valt Earth Overshoot Day steeds vroeger. Voor wie het niet precies weet, Earth Overshoot Day is de dag, gerekend vanaf 1 januari van een bepaald jaar, waarop we alle grondstoffen hebben opgebruikt die de aarde in één jaar tijd kan produceren of regenereren. Die dag viel vorig jaar op 28 juli 2022. Dat betekent concreet dat we, om het jaar vol te maken 1,75 aarde nodig hebben. En die hebben we niet.
Consequenties
We leven in een tijd van crises. Daar schreef ik vijf maanden geleden nog een blog over. Onze kinderen groeien op in een onzekere tijd. Gelukkig zijn het nog kinderen en zien en ervaren zij de wereld, gebeurtenissen en ontwikkelingen door hun eigen bril. Maar het raakt ze wel. Als ouders hebben we ze een tijdje te leen en dan moeten we ze loslaten. Hoe bereid je je kinderen voor op wat ze nog te wachten staat als je niet weet wat ze nog te wachten staat. Dat is onbegonnen werk. Dus het enige wat we kunnen doen is ze laten zien dat elke keuze die we als mens maken consequenties heeft. Consequenties voor jezelf, voor je omgeving en uiteindelijk voor de hele planeet.
Keuzes
Mijn vrouw en ik hebben de keuze gemaakt voor een vegan voedingspatroon. Voor onszelf en voor de kinderen. Of de kinderen in de toekomst dit voedingspatroon handhaven vind ik niet zo spannend. Wat ik wel belangrijk vind is dat ze afgewogen keuzes maken. En dat is al een flinke uitdaging in een wereld die overspoeld wordt met mis- en desinformatie. Het vergt dat je, voordat je een keuze maakt, zo goed en zo kwaad als dat gaat onderzoekt wat de consequenties van die keuze zijn. Wij kiezen voor een vegan voedingspatroon, omdat we bepaalde consequenties van het consumeren van dierlijke producten niet meer voor onze rekening willen nemen. Het gaat dan om zaken als milieu-impact, dierenleed en gezondheidsrisico’s.
Met de toekomst van onze kinderen in het vizier wilden wij niet langer wegkijken van de consequenties van keuzes die we dagelijks maken. We kiezen ervoor om niet te roken, omdat het longkanker en hart- en vaatziekten kan veroorzaken. Ook kiezen we ervoor om niet (ikzelf) of nauwelijks (mijn vrouw) alcohol te drinken, omdat we voor ons welbevinden niet afhankelijk willen zijn van drank en omdat frequent alcoholgebruik het risico op een groot aantal aandoeningen flink verhoogt. Verder kopen we zoveel mogelijk kleding en spullen tweedehands, zodat er geen beroep op schaarse grondstoffen en energie hoeft te worden gedaan. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Bij al deze keuzes speelt ook nog dat we het ‘juiste’ voorbeeld voor onze kinderen willen zijn.
Duivels dilemma
De toekomst is onzeker, maar we kunnen haar wel beïnvloeden met de keuzes die we nu maken. Als onze kinderen over enkele jaren pubers zijn is het maar de vraag wat er blijft hangen van hetgeen we ze nu proberen mee te geven. Ik maak me daar helemaal geen illusies over. Ik voel me verantwoordelijk, in ieder geval ten dele, voor de toekomst van onze kinderen. Hoe anders was dit nog tien jaar geleden, toen er nog geen kinderen in het spel waren. Zie hier een duivels dilemma. Het krijgen van kinderen is vermoedelijk van alle keuzes die een mens kan maken, de meest belastende voor onze aarde. En aan de andere kant maakt dat het krijgen van kinderen je ogen opent voor de toekomst. Ik heb veel respect voor mensen die omwille van die toekomst heel bewust niet kiezen voor kinderen.
Fokpremie
We zijn inmiddels met acht miljard aardbewoners en de aarde knalt bijna uit haar voegen. En toch krijgen ouders met kinderen nog elk kwartaal kinderbijslag. Wordt het niet eens tijd om deze ‘fokpremie’ tegen het licht te houden? Je kunt mensen de vrije keuze voor het al dan niet krijgen van kinderen niet afnemen, dat is in strijd met onze grondwet. Maar anno 2023 hoeft het krijgen van kinderen, met de ecologische uitdagingen waar we voor staan, toch ook niet gestimuleerd te worden?