Vloerverwarming

Werkt een warmtepomp ook zonder vloerverwarming? Toen wij eind 2021 van een gasgestookte cv-ketel overgingen op een warmtepomp was dat een vraag die we nog moesten beantwoorden. Op de begane grond van onze woning hebben we overal vloerverwarming, behalve in de woonkamer. Daar zitten radiatoren die netjes achter een ombouw zijn weggewerkt. 

Het eerste stookseizoen met de warmtepomp moesten we ons een klein beetje behelpen. De draadloze kamerthermostaat was niet leverbaar. Om die reden was de warmtepomp ingesteld om een stooklijn aan te houden op basis van de buitentemperatuur. Desondanks waren we best tevreden over de prestaties van de warmtepomp. 

Graadje lager

En toen brak de oorlog in Oekraïne uit. Ondanks dat we geen gas meer verstookten, wilden we toch solidair zijn en besparen waar we konden. We hebben daarom toen de inmiddels geleverde kamerthermostaat een graadje lager gezet. Omdat de keuken de ruimte is die dagelijks het meest gebruikt wordt, staat daar de kamerthermostaat. Tussen de keuken en de woonkamer zitten klapdeuren. In het eerste stookseizoen liet ik die deuren altijd open staan, zodat de warmte zich gelijkmatig door beide vertrekken kon verspreiden. Toen ik de thermostaat een graadje verlaagd had, besloot ik om bovendien de klapdeuren zo veel mogelijk dicht te houden. Het gevolg was dat het in de woonkamer niet op temperatuur bleef.

Radiatorventilatoren

De radiatoren in de woonkamer heb ik kort nadat we hier zijn komen wonen uitgerust met radiatorventilatoren. Die ventilatoren forceren de warme lucht de kamer in. Een groot voordeel daarvan is dat je daardoor met een lagere aanvoertemperatuur van het cv-water toekunt. Dat scheelt aanzienlijk in het gasverbruik. De radiatorventilatoren heb ik uiteraard laten zitten toen we overgingen op een warmtepomp.  

Het afgelopen winterseizoen wilde de temperatuur in de woonkamer ’s nachts wel eens flink wegzakken.  En als het dan een bewolkte dag werd kwam er ook geen gratis zonnewarmte de woonkamer binnen. Onze woonkamer heeft een erker met heel veel op het zuidwesten gerichte ramen. Als de zon ook maar even schijnt komt de warmte met bakken naar binnen. Maar zonder zon blijft de woonkamer niet op temperatuur. En het idee van verwarmen met een warmtepomp is nu juist om temperatuurschommelingen zo veel mogelijk te voorkomen. 

Optimaliseren warmteafgiftesysteem

Toen wij voor warmtepomp kozen heeft onze installateur ons gewaarschuwd dat ons warmteafgiftesysteem (nog) niet geoptimaliseerd was voor een warmtepomp. We wisten dus dat we mogelijk nog aanpassingen moesten doen. Na twee stookseizoenen hebben we een goed beeld gekregen van de prestaties van de warmtepomp. Op basis van die informatie besloten we dat het tijd werd om het warmteafgiftesysteem in de woonkamer aan te passen. 

De eerste stap was een aannemer uitnodigen voor een opname van de situatie. In het eerste bezoek van de aannemer hebben we onze wensen besproken. Bij het tweede bezoek kwam ook onze installateur mee. En toen volgde de offerte. En de schrik! We sloegen bijna steil achterover van het prijskaartje.

Het uitgangspunt was om de hele huidige vloer eruit te halen en opnieuw op te bouwen. De belangrijkste reden hiervoor was dat onze woonkamer uit een oorspronkelijk en een ‘nieuw’ deel (de erker) bestaat. De aanname die de aannemer deed was dat de isolatiewaarde van beide vloerdelen afwijkend waren. Om dit verschil ongedaan te maken moest de hele vloer tot op het zand eruit. Het mag duidelijk zijn dat aan zo’n omvangrijk project in de huidige tijd een stevig prijskaartje hangt. 

Het totale prijskaartje voor project vloerverwarming was echter zodanig dat ik niet onmiddellijk dacht, dat doen we even. Zeker niet voor een ruimte die alleen ’s avonds een paar uurtjes gebruikt wordt. Voor ons is de belangrijkste reden om voor vloerverwarming te kiezen duurzaamheid. Niet omdat we zo nodig het comfort willen verhogen. Knus met een dekentje op de bank werkt ook prima. En dus ging ik nadenken. 

Klopt de aanname?

Al snel begon ik me af te vragen of de aanname van het isolatieverschil wel klopte. Aangezien deze aanname de basis vormde voor het verwijderen van de hele vloer, wilde ik hier meer zekerheid over. Bovendien ontdekte ik op internet dat er naast de conventionele methode ook nog zoiets bestaat als een droogbouwmethode. Bij de droogbouwmethode worden voorgevormde isolatieplaten op de bestaande ondervloer geplaatst waarin de vloerverwarmingsbuis wordt gelegd. Het grootste nadeel van droogbouw is echter dat de totale vloer hoger komt te liggen. 

Verbeterpunten

In het overleg met de aannemer kwamen nog twee andere verbeterpunten bovendrijven. Als eerste de dubbele beglazing in de erker. Die is verouderd. Bij lage temperatuur verwarming, zoals met een warmtepomp, is het erg belangrijk dat de isolatie op orde is. De isolatie van het platte dak van de erker bleek overigens ook niet te voldoen aan de eisen van deze tijd. Dus als de dakbedekking aan vervanging toe is ‘moet’ die isolatie ook maar meteen worden vervangen. Aangezien de isolatie meteen onder de dakbedekking ligt (in vaktermen heet dat een ‘warm dak’), is dat een klus die te overzien is. 

Zekerheid

Gezien het hoge prijskaartje van totale vervanging van de woonkamervloer wil ik op voorhand zeker weten dat de isolatie van beide vloerdelen afwijkt. Wat nou als ten tijde van de bouw van de erker de gehele woonkamervloer al is vernieuwd. Want oorspronkelijk zat er een houten vloer in de woonkamer en geen beton. Om dit te kunnen vaststellen stelde de aannemer voor om een gat te boren in de betonvloer van de oorspronkelijke woonkamer. Als de betonvloer geïsoleerd is dan zal een boring dat uitwijzen. Mocht dat zo zijn, dan kunnen we ervoor kiezen om de vloerverwarming in de betonvloer te laten frezen. Een andere optie is de eerdergenoemde droogbouwmethode. 

Volgorde

De belangrijkste vraag die ik voor mezelf nu beantwoord wil krijgen is wat de meest logische volgorde is om dit project aan te vliegen. Eerst de beglazing en eventueel het dak aanpassen en dan pas vloerverwarming? Is het denkbaar dat dit laatste niet meer nodig is als de woonkamer beter geïsoleerd is? 

Elektrische haard

De eerste concrete stap voor het verduurzamen van onze woonkamer hebben we inmiddels gezet. De voormalige gashaard wordt vervangen door een elektrische variant. De schouw waar de haard is ingebouwd is een zodanig sfeerbepalend element in onze woonkamer. Dat element wilden we graag behouden. De haard die we hebben uitgekozen werkt met LED. Oftewel het vlammenbeeld is een projectie. De haard heeft ook een verwarmingsfunctie, waardoor we op dagen met geringe zontoetreding via de erker een beetje kunnen bij verwarmen. Verder is onze huisschilder al langs geweest voor de opname van HR++ glas. Kortom, het verduurzamen van het laatste stukje van onze woning is begonnen. Wordt vervolgd!