Ekoboerderij
Afgelopen week ben ik mee geweest met een excursie van groep 6 naar een ekoboerderij. Toen de vraag kwam welke ouders konden rijden was ik er als de kippen bij. Ik wist al langer van het bestaan van deze ekoboerderij, maar was er nog nooit geweest. Ik had er goede verhalen over gehoord en was daarom razend nieuwsgierg naar de bedrijfsvoering van dit agrarische bedrijf. BoerJohn ontving ons met een gulle lach. De eerste vraag die hij aan de kinderen stelde was of iemand wist wat een ekoboerderij anders maakt dan een gewone boerderij? Best een lastige vraag, maar er kwam al snel een antwoord dat het in ieder geval beter was voor de dieren en de natuur.
Biologische boerderij
Boer John legt uit, voor wie wil onder het genot van een bekertje verse melk, dat hij op zijn bedrijf geen giftige bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt. Nadat hij dat verduidelijkt had, begaven we ons met de groep richting de varkens. Wat meteen opviel was de hoeveelheid ruimte die de varkens hadden. Zowel binnen als buiten. De zeugen (moedervarkens) hadden individuele stalletjes die verspreid over het terrein stonden. De kinderen die dat wilden mochten binnen de omheining van de varkens om zo echt contact met ze te maken.
Varkens voor het vlees
Boer John stelde nog een vraag aan de kinderen van groep 6. Hij wilde graag weten waarom er eigenlijk dieren op een boerderij zijn. Het antwoord kwam van een klasgenootje van mijn dochter. Varkens voor de ham, koeien voor de melk en kippen voor de eieren. Boer John legt uit dat hij de varkens inderdaad voor hun vlees houdt. De varkens zijn echter ook de enige alleseters op het bedrijf. Dat betekent dat ze zowel plantaardig als niet-plantaardig voedsel eten. Zo gaan alle etensresten van het zes kamers tellende hotelletje op het boerenerf en van het huishouden van de boer naar de varkens.
Krulstaarten
De varkens hebben overigens allemaal prachtige krulstaarten. Hoe anders gaat het eraan toe bij varkens in de bio-industrie. Het couperen (afknippen) van staarten bij biggetjes is in Nederland weliswaar verboden, maar het wordt nog steeds gedoogd. Ook worden in de bio-industrie de hoektandjes van biggetjes afgevijld zodat ze hun moeder en elkaar niet kunnen verwonden. Op de boerderij van boer John spelen dit soort gruwelijkheden zich gelukkig niet af en zien de varkens er tevreden en gezond uit. De hoeveel ruimte die de varkens hebben maakt ook dat ze zich niet hoeven te vervelen. En het is de verveling die het staartbijten in de bio-industrie in de hand werkt. Ik heb overigens niet gevraagd hoe het zit met onverdoofd castreren van de mannetjes, maar ik kan me niet voorstellen dat dat op deze ekoboerderij gebeurt.
Iets wat onvermijdelijk is als je varkens voor hun vlees houdt is dat ze na verloop van tijd geslacht worden. Hoe lief, schattig en nuttig voor het verwerken van afvalstromen op de boerderij, uiteindelijk zijn hun dagen geteld en bepaalt boer John voor welk beest het laatste uur heeft geslagen. Want het varken blijft ook op dit bedrijf een productiedier. Een verdienmodel. Maar als je dan toch per se vlees wilt eten, dan liever van deze varkens dan een hamlap van een willekeurige supermarkt.
Koeien voor melk en vlees
Van de varkens gingen we door naar de koeien. De melkkoeien welteverstaan. Die stonden allemaal in de wei, waar ze van het voorjaar tot en met het najaar de hele dag vers gras kunnen eten. Elke dag krijgen ze een ander weiland, zodat het gras telkens weer goed kan herstellen. De Friese dubbeldoel koeien geven gemiddeld twintig liter melk per dag en krijgen alleen maar gras te eten. Boer John stelt de vraag wat er nodig is voor een koe om melk te kunnen geven. Mijn dochter antwoord dat er dan eerst een kalfje geboren moet worden. Van de twintig liter melk gaat bij boer John per dag vier liter melk naar het kalfje. De overige zestien liter verkoopt hij.
Kippen voor eieren en vlees
De helft van de geboren kalfjes zijn mannetjes. Deze stiertjes worden ook grootgebracht op de boerderij en worden uiteindelijk geslacht voor het vlees. Datzelfde lot treft ook een melkkoe als ze na enkele jaren over de top van haar melkproductie heen is. Van de wei met melkkoeien neemt boer John ons mee naar de wei waar een mobiel kippenhok staat. Het is pas zes weken geleden dat kippen hun intrede maakten op de boerderij. Vermoedelijk was de vraag naar eieren zo luid dat boer John toch maar overstag is gegaan. Of hebben ze nog een ander doel?
De honderd kippen hebben een grote wei ter beschikking en als het regent kunnen ze schuilen onder een overkapping die vastzit aan het mobiele kippenhok. Dat kippenhok biedt plaats aan legnesten en is ook de plek waar de kippen ’s avonds op stok gaan. Twee hanen houden het gezelschap in toom.
Pinken en kalveren
Van de kippen lopen we door naar de wei met pinken. Hier lopen eenjarige koeien (pinken) en stiertjes door elkaar heen. Als de meisjeskoeien volwassen zijn krijgen ze hun eerste kalf en stromen ze door naar de categorie melkkoeien. De stiertjes treft helaas een iets minder rooskleurig lot. We eindigen de rondleiding bij de kalfjes waar de kinderen van groep 6 zich compleet kunnen uitleven met voeren en aaien. De kalfjes staan in een kapschuur groepsgewijs in ruime hokken met op de vloer een dikke laag stro. De allerjongste kalfjes die nog melk drinken staan per twee of drie tegenover de stal met de grotere kalveren. Hun onderkomen doet nog het meest denken aan houten chalets.
Tenslotte
Wat me het meest is bijgebleven van deze excursie is de zichtbare passie waarmee boer John zijn ekoboerderij runt. Een boerenbedrijf waar men zoveel mogelijk circulair werkt. Alles wat de beesten eten komt van het eigen bedrijf en wordt geen krachtvoer geïmporteerd. De hoeveelheid mest die geproduceerd wordt kan bovendien allemaal worden toegepast op de landbouwpercelen waar het bedrijf over beschikt. Zolang dieren nog een rol in de voedselketen spelen beschouw ik de ekoboerderij van boer John wel als een voorbeeldbedrijf. Een boerenbedrijf met hart voor mens, dier, natuur en milieu.
