Zelfbeeld

Nu ik recent ben begonnen aan mijn vijftigste levensjaar leek me de ontwikkeling van mijn zelfbeeld wel een mooi onderwerp voor een blog. In deze blog neem ik je eerst mee naar mijn vroegste herinneringen als klein jochie. Dan volgen puberteit en jong-volwassenheid. Om te besluiten met hoe ik naar mijzelf kijk als man van middelbare leeftijd. Een erg persoonlijke blog, dus je bent gewaarschuwd.

Creativiteit

Als kleine jongen was ik volgens mij een enorme ‘pleaser’. Ik vond het heerlijk om mensen te ‘entertainen’. Mijn creatieve kant ontwikkelde zich vooral richting zang en drama. Ik kan me niet heugen dat ik ooit veel plezier heb beleefd aan tekenen en knutselen. Prikwerkjes, je weet wel, met een prikpen voorgetekende figuren uitprikken, vond ik ronduit verschrikkelijk. Aan matjes vlechten beleefde ik daarentegen veel meer plezier. Verder werd als kind al het zaadje gepland voor mijn culinaire creativiteit. Ik vond het erg leuk om mijn moeder te helpen met koken. Aan het helpen van mijn vader met klussen heb ik eigenlijk nooit echt plezier beleefd. Dat deed ik vooral omdat ik dacht dat het van me verwacht werd.

Geaardheid

Al vanaf de basisschool worstelde ik met mijn geaardheid. Die strijd heeft vanzelfsprekend sporen nagelaten op mijn zelfbeeld. Ik ervoer als jong kind al dat ik anders was dan andere kinderen. Dat werd er niet beter op toen ik naar de middelbare school ging. Desondanks wist ik me staande te houden. Mijn belangrijkste focuspunt was om geen ‘afwijkend’ gedrag te vertonen. Mijn overlevingsmechanisme was om op te gaan in de massa. Het voelde een beetje als voortdurend op eieren lopen. Ik had er desondanks wel vertrouwen in dat de tijd om echt mezelf te zijn wel zou komen na de middelbare school. Het was voor mij dan ook een bijzonder bittere pil dat ik de vijfde nog een keer opnieuw moest doen.

De impact van ‘blijven zitten’

Het blijven zitten in vijf VWO heeft een belangrijke rol gespeeld in de verdere ontwikkeling van mijn zelfbeeld. In die eerste vijf jaar middelbare school had ik een hele leuke club vrienden opgebouwd. Van die club bleef echter niemand zitten. Al snel kreeg ik het gevoel dat ik buiten de boot viel en op zoek moest naar nieuwe vrienden. Rationeel begreep ik goed waarom ik geen aansluiting meer vond bij mijn oude vrienden. Gevoelsmatig heeft het echter een gigantische impact gehad. 

Ik kwam in een nieuwe vriendengroep terecht. Een gemêleerd gezelschap met voornamelijk HAVO leerlingen. Het verliezen van mijn oude vrienden maakte echter dat ik me niet meer onvoorwaardelijk hechtte aan deze nieuwe club. Met als gevolg dat na de diploma-uitreiking de contacten snel verwaterden. Wederom iets wat ik goed kon beredeneren, maar dat gevoelsmatig toch niet helemaal oké voelde.

Schepen verbranden

Na het VWO brak voor mij een nieuwe fase aan. Ik ging werken en studeren. Studeren aan de HBO-V van de Hogeschool Enschede en werken in het lokale ziekenhuis als leerling-verpleegkundige. Een hele intensieve periode. Na vier jaar was ik klaar en vertrok ik naar Maastricht. En opnieuw verbrandde ik alle schepen achter mij. In Maastricht studeerde ik in deeltijd gezondheidswetenschappen en daarnaast werkte ik als verpleegkundige in de thuiszorg. Een leuke club medestudenten, waar ik, je raadt het al, sinds het afstuderen geen contact meer mee heb. 

En zo kan ik nog wel even door gaan. Telkens als ik een periode in mijn leven qua studie of werk afsloot of aan een nieuwe levensfase begon, liet ik mensen los. Ik nam geen afscheid, maar verdween gewoon uit hun leven. Tot op heden slaagde ik er goed in om dat voor mezelf goed te praten. Het was voor mij inherent aan de keuzes die ik maakte. Maar wat nou als ik mij niet zo gigantisch in de steek gelaten had gevoeld toen ik in vijf VWO bleef zitten. Terugkijkend heb ik de rest van mijn leven daarna voortdurend overdreven geanticipeerd op het naderende einde van de fase waarin ik me bevond.

Niet goed genoeg

Ergens in de loop van mijn leven heb ik klaarblijkelijk aan mijn zelfbeeld het etiketje ‘niet goed genoeg’ gehangen. Wanneer? Vermoedelijk al toen ik nog op de basisschool zat. Ik beschouwde mezelf, vlak voor de uitkomst van de CITO-toets, als een toekomstige MAVO-leerling. De CITO-toets wees iets heel anders uit en mijn ouders hebben gepraat als Brugman om het schooladvies naar HAVO/VWO om te buigen. In de ogen van mijn ouders was ik waarschijnlijk wat ze nu een ‘onderpresteerder’ noemen. Ofwel, zij zagen dat er meer in mij zat dan er uitkwam.

Vals gevoel van eigenwaarde

Toen ik zeven was en niet wilde groeien namen mijn ouders de liefdevolle beslissing om me te laten behandelen met groeihormonen. Is het reëel te denken dat er toen onbewust bij mij een zaadje is gepland dat ik niet goed genoeg was? Op zich geen gekke gedachte natuurlijk. Of het waar is durf ik niet te zeggen. Wat ik wel weet is dat ik vanaf dat moment een deel van mijn zelfbeeld heb ontleend aan het feit dat ik ‘bijzonder’ was. Mogelijk dat ik daar een vals gevoel van eigenwaarde door heb ontwikkeld. 

Verbeteren

Het gevoel van ‘niet goed genoeg zijn’ heeft zich wellicht vertaald in mijn perfectionisme en in mijn ‘obsessie’ met verbeteren. Het verbeteren van mezelf en mijn levensstandaard, maar ook de liefdevolle intentie om significante anderen te helpen zichzelf te verbeteren. Ik heb me notabene zelfs als kwaliteitsmedewerker een aantal jaren beroepsmatig met verbeteren bezig gehouden. 

Mijn opleiding tot leefstijlcoach die ik op dit moment volg past perfect bij mij. Dat is niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat het werk van een leefstijlcoach gericht is op gedragsverandering (lees: verbeteren). Ook mijn vrijwilligerswerk als energiebespaarmaatje richt zich op het realiseren van een gedragsverandering om tot energie besparen te komen.

Goed genoeg zoals ik ben

Ik heb het leven eigenlijk altijd genomen zoals het kwam. Heb me nooit zo verdiept in hoe ervaringen uit mijn verleden nog kunnen doorwerken in mijn huidige leven. Naarmate ik ouder word richt ik mijn blik meer naar binnen. Niet om mezelf te verbeteren, maar om eventuele oude patronen te doorbreken. Om rust te vinden in de wetenschap dat ik goed genoeg ben zoals ik ben.