Prostaatkanker
Vroeg of laat krijgen heel veel mannen met prostaatkanker te maken. Sterker nog, prostaatkanker is bij mannen de vaakst voorkomende vorm van kanker. Bij vrouwen is dat borstkanker. Met ruim 15.000 nieuwe diagnoses in 2024 wordt deze diagnose bijna even vaak gesteld als de diagnose borstkanker bij vrouwen. Bovendien geldt bij prostaatkanker dat er veel vaker uitzaaiingen zijn op het moment van de diagnose dan bij borstkanker. In 2023 was dit bij 3000 gevallen van prostaatkanker het geval en bij 1000 gevallen van borstkanker (bron: NOS).
PSA
In tegenstelling tot bij borstkanker is er voor prostaatkanker nog geen bevolkingsonderzoek. Dat vind ik op z’n zachtst gezegd vreemd. Prostaatkanker is in een vroeg stadium op te sporen door de aanwezigheid van het prostaat specifiek antigeen (PSA) in het bloed. Als deze waarde boven de 4 is dan zal een huisarts je in de regel verwijzen naar een uroloog. Vroeger voerde een uroloog dan meteen een bioptie uit. Dat is een ingreep waarbij de arts met een holle naald prostaatweefsel verzamelt. Aan de hand van deze biopten werd dan bepaald of er sprake is van kanker en zo ja, welk type.
MRI fusie techniek
Met de MRI-techniek van tegenwoordig kan men veel beter aan de hand van beeldvorming bepalen of er al dan sprake is van kanker. Een bioptie is dan feitelijk pas nodig als de MRI uitwijst dat er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid sprake is van kanker. Bovendien heeft ook de techniek van de bioptie zich enorm ontwikkeld. Vandaag de dag kan men namelijk de eerder gemaakte MRI-beelden fuseren met realtime echo-beelden. Hierdoor kan men met grote precisie biopten nemen van die delen van de prostaat waarvan de MRI laat zien dat er ‘onrustige’ cellen zitten.
Bovendien maakt deze precisie techniek bovendien dat men geen biopten meer hoeft af te nemen via de endeldarm. Het kan gewoon door de huid heen, waarbij men de huid dan eerst verdooft. wordt. Een aanzienlijk minder belastende ingreep voor de patiënt. En bovendien een lager risico op infectie. Een van de centra waar ze de zogenaamde MRI fusie techniek toepassen is de Andros Kliniek.
Verwijzing
Mijn vader koos, in navolging van zijn jongere broer en een zwager ook voor deze kliniek. Toen bij een routinecontrole van het PSA bleek dat deze verhoogd was verwees mijn vaders huisarts hem naar een uroloog. Mijn vader koos vanwege de patiënt-vriendelijke diagnostische technieken en het ontbreken van een wachtlijst voor de Andros Kliniek. Het eerste consult was op 8 januari jl. Er werd opnieuw een PSA geprikt en hij moest een plas-test doen. Bij deze plas-test meet men de kracht van de straal en daarna bepaalt men met een echo hoeveel urine er in de blaas is achtergebleven. Ook voert de uroloog een rectaal toucher uit. Dat is een prostaatonderzoek via de anus waarbij de uroloog grootte, vorm, stevigheid en oppervlakte van de prostaat inspecteert.
MRI met contrast
Het tweede consult was op 23 januari jl. Toen werd er een MRI gemaakt. Mijn vader kreeg vooraf een infuus, zodat er tijdens de MRI contrastvloeistof kon worden toegediend. Op 29 januari kreeg mijn vader de uitslag van de MRI. Er was met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid sprake van prostaatkanker. Hij kreeg een afspraak voor een MRI fusie bioptie op 3 februari. Op dinsdag 11 februari werd hij bij de uroloog verwacht voor het bespreken van de uitslag van de biopten en de behandelmogelijkheden.
Uitslag
De eerste klap had mijn vader al gekregen toen hij de uitslag van de MRI te horen had gekregen. In die zin was het dan ook niet meer spannend of er sprake was van prostaatkanker. Wat nog wel heel spannend was, was de vraag hoe agressief de kanker is. De uroloog legde aan de hand van getallen, de zogenaamde Gleason score, heel rustig uit dat er sprake is van een matig agressieve vorm van prostaatkanker en dat er geen rede is om aan te nemen dat er sprake is van uitzaaiingen. De kanker is beperkt tot de prostaat zelf. Deze uitslag verlichte in zekere zin de diagnose. Er is weliswaar een matig agressieve vorm van prostaatkanker vastgesteld, maar er is voldoende aanleiding voor positiviteit.
Behandelopties
Dat bleek ook wel toen de uroloog het over de behandelopties ging hebben. Mijn vaders leeftijd in ogenschouw genomen, hij is zevenenzeventig, zijn er twee mogelijkheden. De eerste mogelijkheid is afwachten en actief volgen. Dat betekent dat er geen behandeling volgt, maar dat de ontwikkeling van de prostaatkanker aan de hand van PSA, MRI en eventueel opnieuw biopten wordt gevolgd. Een tweede mogelijkheid is bestraling. Het doel van deze bestraling is gericht op genezing. Echter, aan bestraling kleven echter enkele mogelijke complicaties. Bestraling kan namelijk (tijdelijk) zorgen voor urine-incontinentie, erectiestoornissen en darmproblemen.
Anekdote
Vorig jaar tikte ik de vijftig aan en toen heb ik mezelf een PSA-test kado gedaan van MijnLabtest.nl Voor 35 euro kreeg ik een vingerprik setje opgestuurd en binnen een week had ik de uitslag. Mijn PSA was 0,38 ng/ml. Een normale waarde rond de vijftig jaar is lager dan 1,5 ng/ml. Bij deze waarde is het risico op het ontwikkelen van prostaatkanker in de eerstkomende tien tot vijftien jaar verwaarloosbaar. Aangezien bij mij prostaatkanker in de familie voorkomt heb ik echter een verhoogd risico. Dus neem ik het zekere voor het onzekere en doe ik mezelf op mijn vijfenvijftigste opnieuw een PSA-test kado.
Doel
De aanleiding voor het schrijven van deze blog zal je wel duidelijk zijn. Dat is het traject waar mijn eigen vader nu middenin zit. Maar ik heb ook een doel met deze blog voor ogen. En dat is dat meer mannen inzien dat vroegopsporing van prostaatkanker middels een PSA-test heel zinvol en weinig om het lijf heeft. Voor meer informatie hierover raadpleeg je huisarts.