Steengroevemuseum

De bouwplannen voor een steengroevemuseum houdt de gemoederen in mijn buurt al een hele tijd bezig. Voor de duidelijkheid, ik woon met mijn gezin in het buitengebied van Winterswijk. Pal naast ons bevindt zich een hele bijzondere steen- en kalkgroeve. Een groeve die door het bedrijf Sibelco wordt geëxploiteerd.

In oktober 2013 is de stichting Terra Temporalis opgericht om een bezoekerscentrum bij de steengroeve te realiseren. Een sympathiek idee dat dorpsbewoners en toeristen in staat moet stellen om meer over de geschiedenis en de vondsten op deze historische plek te weten te komen. In bijna tien jaar tijd lijkt het plan voor een bescheiden bezoekerscentrum echter te zijn uitgegroeid tot een compleet museum aan de rand van die bewuste groeve.

Willinks Weust

Dicht tegen de steengroeve aan ligt Willinks Weust, één van de vier Natura 2000 gebieden die onze gemeente rijk is. Een Natura 2000 gebied is een volgens Europese richtlijnen beschermd natuurgebied. De afgelopen jaren is er heel veel geld geïnvesteerd in herstelmaatregelen, omdat veel planten en dieren het in dit gebied moeilijk hebben. Het leefgebied is te klein en de grond te droog, te zuur en te voedselrijk. Met andere woorden de stikstofcrisis zet de biodiversiteit in Willinks Weust zwaar onder druk. Van overheidswege gelden er echter al zware beperkingen voor bouwen en boeren in de nabijheid van een Natura 2000 gebied.

Je kunt je voorstellen dat de bouwplannen voor een volwaardig steengroevemuseum aan de rand van een beschermd natuurgebied de nodige wenkbrauwen doet fronsen. Immers, de bouw van een museumcomplex levert een onvermijdelijke hoeveelheid extra uitstoot van stikstof op. Stikstof die de natuur in Willinks Weust kan missen als kiespijn. En wat te denken van de stikstofuitstoot die de beoogde duizenden bezoekers aan deze kwetsbare plek zullen veroorzaken. Of denk je dat die allemaal met de fiets zullen komen?

Economische waarde versus intrinsieke waarde

Stichting Terra Temporalis heeft in het gemeentebestuur van Winterswijk een partner gevonden. Dat is op zich niet zo verwonderlijk. Beide instanties lijken namelijk vooral oog te hebben voor de economische waarde die de omgeving van de steengroeve vertegenwoordigt. Maar welke waarde kent men toe aan Willinks Weust op zichzelf? Welke waarde heeft het voor de planten en dieren die in het gebied leven en die afhankelijk zijn van een stabiel ecosysteem?

De mensheid is hard op weg naar zijn eigen vernietiging, omdat we al decennialang vooral met een economische bril naar de wereld om ons heen kijken. En zelfs nu het water ons spreekwoordelijk aan de lippen staat, dringt het op de een of andere manier niet door dat we radicaal andere keuzes moeten maken. 

Tijden veranderen

Toen ik jaren geleden voor het eerst hoorde over een bezoekerscentrum bij de steengroeve stond ik daar best wel positief tegenover. Maar tijden veranderen. Gelijktijdig met het opschalen van de plannen, van bezoekerscentrum naar steengroevemuseum, werden haalbaarheid en uitvoerbaarheid van diezelfde plannen steeds problematischer. Je vraagt je af wanneer dat doordringt tot het bestuur van stichting Terra Temporalis en de gemeente Winterswijk.

De gemeente Winterswijk steekt 1,1 miljoen euro in de realisatie van het steengroevemuseum. Deze financiële bijdrage komt ongetwijfeld voort uit de ambitie om qua toerisme te groeien naar één miljoen overnachtingen op jaarbasis. En in het verlengde daarvan de wens voor een slecht-weer accommodatie. Overigens verwacht ik niet dat toeristen speciaal voor een bezoek aan het steengroevemuseum een overnachting zullen boeken. En wat een slecht-weer accommodatie betreft vraag ik me af of je die niet beter in het dorp kunt realiseren? Op die manier kunnen middenstand en horeca daar namelijk ook van profiteren.

Verkeerstechnisch probleem

Als je een steengroevemuseum met een aanzienlijk aantal parkeerplaatsen naast de steengroeve realiseert, dan is dat in mijn ogen verkeerstechnisch een groot probleem. Immers, de steengroeve ligt niet op een goed ontsloten industrieterrein. Het ligt aan een smalle 60 kilometer weg. Een weg die momenteel al zwaar wordt belast door aan- en afrijdend vrachtverkeer met bestemming Sibelco. Vanwege het landelijke gebied wordt deze weg bovendien veel gebruikt door landbouwvoertuigen. De gedachte om mijn kinderen in de toekomst zelfstandig op de fiets naar school te laten gaan via deze weg bezorgt mij nu al kriebels. Laat staan dat de weg nog zwaarder belast gaat worden door bezoekers aan het steengroevemuseum. 

Om de toename van de verkeersdruk op deze weg op te kunnen vangen zal de gemeente diep in de buidel moeten tasten voor landschappelijke en verkeerstechnische aanpassingen. Met andere woorden, de kosten die de gemeente direct en indirect maakt voor de realisatie van het steengroevemuseum, zullen de begrote 1,1 miljoen euro ruimschoots overstijgen. Hoe leg je dat uit aan de hardwerkende belastingbetalende Winterswijker. De Winterswijker die helemaal niet zit te wachten op een steengroevemuseum?

Landschapsmuseum 

Is een museum dan echt zo’n slecht idee? Ja en nee! In 2008 stelde de provincie Gelderland het Nationaal Landschap Winterswijk vast. Een gebied van bijna 22.000 hectare groot. Hier vind je akkers en weiden, houtwallen en bossen, meanderende beekjes en schilderachtige boerderijen en landhuizen. De steengroeve, hoe mooi ook, is slechts één van de vele bijzondere elementen van het prachtige coulisselandschap. Het landschap dat zo kenmerkend is voor Winterswijk. Is het dan niet veel logischer om een landschapsmuseum te realiseren in plaats van een steengroevemuseum? Zo’n landschapsmuseum past prima op een locatie binnen de bebouwde kom van de gemeente. Er is geen enkele noodzaak om dit op een kwetsbare plek aan de rand van de steengroeve te bouwen. Realisatie in het dorp maakt bovendien dat middenstand en horeca hier ook van kunnen profiteren. Iets waar het bestuur van onze gemeente toch wel oren naar moet hebben.

Tenslotte

Om het bestuur van stichting Terra Temporalis en ons gemeentebestuur op andere gedachten te brengen is er inmiddels een petitie gestart. Mochten de plannen ongewijzigd hun beslag krijgen, dan zal de uitvoering ongetwijfeld stranden bij de Raad van State. Ik doe een vriendelijk doch klemmend beroep op ons gemeentebestuur en de stichting Terra Temporalis om tot inkeer te komen. Luister eens goed naar het spreekwoord dat in onze gemeente met enige regelmaat klinkt. “Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald!”