Oekraïne

Aangezien de oorlog in Oekraïne me de afgelopen week het meest heeft bezig gehouden is dat waar mijn blog over gaat. Op de een of andere manier lijkt al het andere op dit moment van ondergeschikt belang. Waarom heeft de oorlog in Oekraïne zo’n enorme impact op mij? Hoe komt het dat er geen moment voorbij gaat dat ik er niet aan denk? Waarom kies ik daar voor? Ik kan ook afleiding zoeken om er minder aan te hoeven denken, maar dat doe ik niet. Waarom niet? In deze blog ga ik proberen deze vragen te beantwoorden.

Op tijd naar bed

De oorlog in Oekraïne is nu ruim anderhalve week onderweg en een einde lijkt voorlopig niet in zicht. Vanaf de allereerste dag ben ik de verslaggeving gaan volgen op CNN. Normaalgesproken heb ik overdag geen tv aanstaan. Wel de radio. Afwisselend NPO radio 2 en NPO radio 1. De afgelopen week wissel ik de informatievoorziening van CNN af met de berichtgeving via NPO radio 1. Ik word continu gevoed met informatie over hetgeen zich afspeelt in Oekraïne. De oorlog houdt me erg bezig, maar het houdt me vooralsnog niet uit de slaap. Ik ga gewoon op tijd naar bed. Na Nieuwsuur op NPO 2 bouw ik de informatie die ik over Oekraïne tot mij neem af. 

Ik kijk heel bewust niet naar programma’s als OP1 of Jinek. Mijn ervaring is dat het in die talkshows niet zozeer gaat om objectieve berichtgeving maar om de duiding van experts en BNN’ers. Er is veel ruimte voor emotie. Dat is op zich prima. Maar er wordt ook de nodige onzin uitgekraamd. De talkshows zijn in mijn ogen in de eerste plaats entertainment. En ik heb niets tegen entertainment. Sterker nog, ik kijk met heel veel plezier naar de Avondshow met Arjen Lubach. Maar dat is een hele andere vorm van entertainment. Lubach en zijn team duiden de oorlog in Oekraïne op kritische wijze waarbij ze satire gebruiken om een punt te maken. Daar kan ik veel beter mee uit de voeten dan de voorgekookte emoties in talkshows.

FOMO

Maar waarom kies ik er nou voor om de berichtgeving over de situatie in Oekraïne op de voet te volgen? Heb ik last van FOMO? Voor wie niet bekend is met deze term, FOMO staat voor ‘Fear Of Missing Out’. Ofwel, de angst om iets te missen. Ik denk niet dat het dat is, want over het algemeen heb ik geen last van FOMO. Ik zit ook niet de hele dag op sociale media om continu te checken wat iedereen meemaakt of deelt. Sterker nog, daar gebruik ik sociale media nauwelijks voor. Ik gebruik het tegenwoordig vooral als medium om de aandacht te vestigen op mijn blogs. Daarnaast maak ik wel steeds meer gebruik van Twitter, maar dan voornamelijk om te zien hoe de vlag er bijhangt ten aanzien van onderwerpen die me na aan het hart liggen. 

Waarom steek ik mijn kop niet lekker in het zand ten aanzien van de situatie in Oekraïne? Ik mijn dagelijks leven word ik vooralsnog niet geraakt door de ramp die zich daar voltrekt. Ik kan gewoon mijn boodschappen blijven doen, ook als straks de prijzen van levensmiddelen toenemen. En omdat wij niet afhankelijk zijn van gas of benzine, we verwarmen met een warmtepomp en rijden elektrisch, raakt de stijging van de prijzen van olie en gas ons ook veel minder. Zou ik meer de neiging hebben om mijn kop in het zand te steken als we in financieel economisch opzicht harder werden geraakt door de oorlog in Oekraïne? Kun je dan überhaupt je kop nog in het zand steken vraag ik me af? 

Energiearmoede

In Winterswijk kampen naar schatting ongeveer duizend huishoudens met energiearmoede. Van energiearmoede is sprake als een huishouden meer dan tien procent van het inkomen aan energie besteedt. Dit komt vooral voor bij mensen met een laag inkomen. Mensen die al weinig te besteden hebben kunnen door een hoge energierekening onevenredig hard getroffen worden. De gevolgen van de toegenomen prijzen voor olie en gas is voor mensen die de eindjes al amper aan elkaar kunnen breien vele malen groter dan voor mensen die de prijsstijging qua inkomen kunnen opvangen.

Huishoudens waarbij sprake is van energiearmoede voelen de directe gevolgen van de oorlog in Oekraïne in hun portemonnee. De kop in het zand steken zou de problemen voor hen alleen maar nog veel groter maken. Maar als je nou het idee hebt dat de energierekening een vaststaand gegeven is waar je zelf weinig invloed op hebt? Dan is de neiging om je kop in het zand te steken vermoedelijk veel groter. Immers, daar waar je zelf niets aan denkt te kunnen doen, daar kijk je makkelijker van weg, toch?

Sinds ik vader ben

Wat maakt nou dat ik mezelf voortdurend ‘kwel’ met informatie en beelden van de oorlog in Oekraïne? Ik ben geen ‘thrill seeker’. Met andere woorden, ik lijd niet aan sensatiezucht. Het gaat om betrokkenheid. Ik voel me enorm betrokken bij wat er zich in Oekraïne afspeelt. Maar waarom is die betrokkenheid dan zoveel groter dan bij andere oorlogen die zich in de afgelopen decennia hebben voltrokken of die op dit moment nog spelen? De enige verklaring die ik heb is dat ik nu vader ben. Sinds ik vader ben staat mijn hele leven in het teken van de veiligheid, de gezondheid en de liefde voor mijn kinderen. Dat maakt waarom deze oorlog in Oekraïne mij ten diepste raakt.

Vrouwen en kinderen ontvluchten massaal Oekraïne. Mannen in de leeftijd van achttien tot zestig moeten achterblijven om hun land en hun vrijheid te verdedigen tegen de Russische agressor. Als vader van jonge kinderen probeer ik me voor te stellen wat het betekent om gescheiden te worden van je kinderen. De onzekerheid of je vrouw en kinderen veilig het land uit weten te komen. De gedachte aan de ontberingen die ze tijdens hun vlucht moeten doorstaan. De onzekerheid of je ooit nog met ze zal worden herenigd. 

Wat we ook doen

We kunnen een kaarsje branden voor Oekraïne. Ook kunnen we spullen inzamelen en geld doneren. We kunnen zelfs ons huis openstellen om vluchtelingen op te vangen. Maar de machteloosheid, de boosheid, het verdriet en het onbegrip blijven. Wat we ook doen. Evenals de onzekerheid. Want hoe lang gaat deze oorlog duren? Welke prijs zijn de Oekraïners bereid te betalen voor hun vrijheid? Welke prijs zijn wij in Europa bereid te betalen? Blijven we solidair aan Oekraïne, ook als de oorlog lang gaat duren? Welke keuzes worden er gemaakt? 

Een oorlog in Europa was tot voor kort voor mij ondenkbaar. En toch is het ondenkbare gebeurd. Hoe ondenkbaar is het dat Nederland zelf direct verwikkeld raakt in deze oorlog? Kunnen we dat volledig uitsluiten? Ik ben bang….van niet! Ik heb totaal geen controle op wat er gebeurt. Naast mijn betrokkenheid maakt het gebrek aan controle dat ik bovenop het nieuws zit. Ik wil het gevaar voor mijn gezin in zekere zin kunnen inschatten. Om te bepalen wat we moeten doen. Wat we kunnen doen. Vechten of vluchten? Het is zinloos. Ik weet het.