Bewust-zijn

Deze blog gaat over bewust-zijn. Ik heb namelijk gemerkt dat ik daar best wel moeite mee heb. Het is geen groot geheim dat als je leeft in het moment, dat je dan over het algemeen een, bij gebrek aan een beter woord, gelukkiger leven lijdt. Maar hoe doe je dat, leven in het moment? De afgelopen twee weken heb ik tijdens mijn dagelijkse wandelingen geluisterd naar de podcast ‘A New Earth’ naar het gelijknamige boek van Eckhart Tolle. In deze podcast doorlopen Eckhart Tolle en Oprah Winfrey de hoofdstukken van het boek. Er worden inzichten gedeeld en vragen van lezers beantwoord. Ik heb het boek (nog) niet gelezen, maar vond het desondanks een inspirerende podcast-serie.

Ontwaken van het bewust-zijn

Het centrale thema in de lessen van Eckhart Tolle is het ontwaken van het bewust-zijn. Veel van wat ik uit de boeken van Deepak Chopra heb geleerd, hoorde ik terug in ‘A New Earth’. Daardoor landde veel van wat ik hoorde heel gemakkelijk bij mij. In deze blog probeer ik de essentie van wat ik geleerd heb uit de podcast-serie te belichten. Het is niet bedoeld als recensie van de podcast-serie en hetgeen ik beschrijf zal vermoedelijk ook niet geheel vrij zijn van mijn eigen interpretatie. Ik beschrijf wat ik ervan opgepikt heb en hoe ik bepaalde lessen duid. Niet meer dan dat.

Een eindeloze reeks aan gedachten

Ik merk dat ik in het leven van alledag voor een heel groot gedeelte met mijn hoofd in de toekomst leef. Daarmee bedoel ik niet dat ik voortdurend aan grote plannen denk die ik ooit nog eens wil uitvoeren. Wat ik daarmee bedoel is dat ik op een gemiddelde dag in mijn hoofd veel tijd bezig ben met het plannen van mijn dag. Zodra ik opsta ben ik in mijn hoofd al bezig met de volgende stap. Het ontbijt voor de kinderen bijvoorbeeld. En als de kinderen aan het ontbijt zitten ben ik in mijn hoofd al weer bezig om ze op tijd op school te krijgen. Onderweg naar school ben ik vervolgens aan het denken aan de activiteit die ik onderneem als ik terug ben. Een eindeloze reeks aan gedachten. De hele dag door.

Verleden en toekomst bestaan niet

Afgewisseld met gedachten aan activiteiten die ik nog moet doen overpeins ik ook regelmatig gebeurtenissen die al geweest zijn. Met andere woorden, mijn gedachten gaan hoofdzakelijk uit naar dingen die nog moeten gebeuren of dingen die al geweest zijn. Terwijl het enige dat er volgens mij werkelijk toe doet het moment is dat zich in het nu afspeelt. Goed beschouwt zijn verleden en toekomst niets anders dan gedachten in mijn hoofd. In materiële zin bestaan verleden en toekomst niet. Er is alleen het nu. Hoe komt het dan dat ik in het nu zoveel tijd besteed aan gedachten aan wat geweest is of aan wat nog moet komen? Wat schiet ik daar mee op?

Wie ben je nu echt?

Door te leven in het nu, door meer bewust-zijn, kom je beter in contact met wie je werkelijk bent. Aldus Eckhart Tolle. Wie ik werkelijk ben is niet in woorden te vatten. Het beeld dat ik van mezelf heb bestaat uit gedachten en gedachten-patronen. Ik definieer mezelf onder andere door de rollen die ik in het leven vervul. Ik ben een zoon, een vader, een echtgenoot, een vrijwilliger, een inwoner, een klant, etcetera. Als aan mensen wordt gevraagd om te vertellen wie ze zijn, dan beschrijven ze meestal bepaalde kenmerken van zichzelf. Maar is dat wie je werkelijk bent? Of zijn dat alleen maar gedachten die je over jezelf hebt? Is dat niet slechts hoe jij denkt of hoe jij wilt dat anderen jou zien? Maar wie ben je nou echt?

Om er achter te komen wie je werkelijk bent kun je op zoek gaan naar een dieper bewust-zijn. Dat begint bij het besef dat er niets anders bestaat dan het huidige moment. Het nu. Om op een eenvoudige manier in contact met het nu te komen kun je een paar keer per dag een moment pakken om het nu tot je door te laten dringen. Om het nu te ervaren is het de kunst om je gedachten (tijdelijk) uit te schakelen. Je gedachten leiden je namelijk af van het nu omdat ze ofwel gaan over dingen die zijn geweest of die nog niet zijn geweest. Of het zijn gedachten die een oordeel vellen over iets of over iemand. Een gemakkelijke manier om je gedachten uit te schakelen is om je te focussen op je ademhaling.

Stress verminderen

Ademhalen doe je in het nu. En als je je aandacht focust op je ademhaling, dan kun je feitelijk niet tegelijkertijd aan andere dingen denken. Dan bevindt jouw bewust-zijn zich volledig in het nu. Probeer het maar eens, het werkt echt. Het is niet voor niks dat mensen die bijvoorbeeld veel stress ervaren wordt geadviseerd om ademhalingsoefeningen te doen. Mentale stress wordt namelijk veroorzaakt door een overdaad aan gedachten. Door die gedachten te leren ‘uitzetten’ en je focus te verleggen naar het nu, kun je stress verminderen.

Het nu kun je alleen ervaren

Een andere manier om je bewust-zijn te trainen is door meditatie. Veel meditatietechnieken zijn gebaseerd op het principe om gedachten die zich aandienen te accepteren voor wat ze zijn. Het zijn gedachten. Door er geen oordeel aan te verbinden kun je een dieper bewust-zijn bereiken. Immers, op het moment dat je een oordeel aan een gedachte verbindt dan raak je het contact met het nu kwijt. Gedachten gaan namelijk nooit over het nu. Het nu kun je alleen ervaren. Je kunt er niet over nadenken. Zodra je namelijk gaat nadenken over wat je ervaart is het moment alweer vervlogen.

Hoe ik in de wereld sta, mijn interactie met andere mensen, wordt voor een groot gedeelte bepaald door het beeld dat ik van die ander heb. Mijn gedachten en gedachten-patronen spelen een dominante rol in mijn communicatie met de wereld om mij heen. Als mens ben ik voortdurend bezig met oordelen en labelen. En vanuit labels en oordelen treed ik mijn medemens tegemoet. Lang leve de vooroordelen waar we allemaal last van hebben. Als ik mijn handelen echter meer laat leiden door mijn bewust-zijn en minder door mijn denken, dan moet het toch mogelijk zijn om de wereld zonder oordeel tegemoet te treden?

Ego en mijn ware zelf

Eckhart Tolle beschrijft dat elk mens uit twee verschillende entiteiten bestaat. Daar waar ik mezelf mee identificeer, dat is mijn ego. Identificatie met mijn ego betekent dat ik me vereenzelvig met de gedachten die ik over mezelf heb. Deze gedachten bestaan uit herinneringen, rollen, ambities, labels, oordelen, etcetera. De andere entiteit is mijn ware zelf. Mijn ware zelf kan ik alleen ervaren als ik mijn gedachten los laat en in het nu ben. Als ik als het ware als een toeschouwer naar mezelf kijk en het huidige moment volledig accepteer zoals het is. Er geen oordeel aan verbindt maar het alleen maar laten zijn. Bewust…zijn.