Stikstofproblematiek
Zoals de titel al doet vermoeden gaat deze blog over stikstofproblematiek. Uit de behandeling van de begroting 2021 – 2024 in de gemeenteraad werd duidelijk dat Winterswijk het huishoudboekje goed op orde heeft. Dat is fijn! Zeker in de onzekere tijden waarin we als gevolg van de coronacrisis verkeren. Helaas is de coronacrisis niet de enige crisis waar we mee te maken hebben. De klimaatcrisis strijdt met het coronacrisis om de aandacht en actie die nodig is om het tij te keren. En dan speelt er bovendien ook nog de stikstofproblematiek. Daar waar het bij de coronacrisis gaat om de bestrijding van een virus, bij de klimaatcrisis om het bestrijden van CO2-uitstoot gaat het bij de stifstofproblematiek om het bestrijden van stikstof.
Wat is stikstof?
Stikstof bevordert de groei van planten. In die zin een hele nuttige stof als je het gericht kunt toepassen. Het probleem is echter dat een groot deel van de stikstof onbedoeld neerslaat in onze natuurgebieden en daar willen we dat nou juist niet hebben. Planten zoals brandnetels en bramenstruiken doen het goed op stikstofrijke grond. Dit zijn echter soorten die de oorspronkelijke plantensoorten overwoekeren. Als gevolg daarvan sterven de oorspronkelijke plantensoorten uit. Het verdwijnen van plantensoorten leidt tot het verdwijnen van diersoorten. Kortom, het evenwicht dat door de natuur in stand wordt gehouden, wordt door stikstof flink verstoord. De verscheidenheid van soorten staat ernstig onder druk. Wellicht dat je denkt, nou en…en wat dan nog? Moeten we die natuurgebieden niet gewoon maar opgeven? Dan zijn we meteen van de stikstofproblematiek verlost! Als je echter even verder kijkt dan blijkt dat toch niet zo’n goed idee te zijn.
We realiseren het niet elke dag, maar het bestaan van de mensheid is volledig afhankelijk van de natuur en daarmee vormt het op grote schaal uitsterven van dier- en plantensoorten een directe bedreiging voor onze eigen leefomstandigheden. Uitgebreid onderzoek toont aan dat een miljoen soorten binnen afzienbare tijd met uitsterven worden bedreigd. Kortom, om het voortbestaan van toekomstige generaties mogelijk te maken kunnen we niet anders dan de stikstofproblematiek heel serieus nemen en in actie komen.
De situatie in Winterswijk
Winterswijk bevindt zich met vier natuurgebieden binnen haar gemeentegrenzen, die aangemerkt zijn als Natura-2000 gebied, in een bevoorrechte positie. We hebben in de afgelopen maanden aan den lijve moge ervaren hoe waardevol natuurgebieden in je directe omgeving zijn. Door corona is dat namelijk één van de weinige plekken waar je nog veilig van kunt genieten. Maar die bevoorrechte positie komt ook met een grote verantwoordelijkheid. Want we zullen als gemeenschap ook het nodige moeten doen om die prachtige natuurgebieden te beschermen. Naast de lusten hebben we ook te maken met de lasten.
Nu heeft de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een wetsvoorstel voorbereid dat moet leiden tot stikstofreductie en natuurverbetering. Met die maatregelen maakt de minister op z’n zachtst gezegd geen vrienden. Zeker niet onder boeren. Want hoe je het ook wendt of keert, het is gewoon slecht nieuws voor de agrarische sector. Maar slecht nieuws of niet, de tijd van wegkijken is echt voorbij. Er moet ingegrepen worden als we toekomstige generaties niet willen opzadelen met een onleefbare planeet. Of om met een Winterswijkse wethouder te spreken “als we blijven doen wat we deden, dan krijgen we minder dan we hadden”. De wethouder deed deze uitspraak in een hele andere context, maar ze past wonderwel ook op de stikstofproblematiek. Het is in het Winterswijks belang dat we onze boeren steunen bij de overgang die ze moeten maken van de huidige productiegerichte bedrijfsvoering naar een bedrijfsvoering die de omringende natuur respecteert en benut.
Motie
De fractie van GroenLinks is net als alle andere partijen in de gemeenteraad door de VVD benaderd om samen een motie in te dienen. In deze motie wordt gesteld dat Winterswijk onevenredig wordt geraakt door de maatregelen die voortvloeien uit het wetsvoorstel, omdat we een grensregio zijn waar de neerslag van stikstof uit het buitenland ook meetelt. Bovendien hebben we vier Natura-2000 gebieden binnen onze gemeentegrenzen. Verder wordt in de motie de uitspraak gedaan dat deze maatregelen onze industrie, woningbouw en landbouw op slot zet. Om de groeiambitie van Winterswijk te verwezenlijken zullen er de komende jaren veel woningen gebouwd moeten worden. En dat kan gewoon, want er geldt voor de bouw namelijk een vrijstelling. Die vrijstelling is overigens beperkt tot de feitelijk bouw en gaat niet over het gebruik. Bouwprojecten die na oplevering blijvend stikstof produceren vallen niet onder die vrijstelling. Dat is voor woningbouw doorgaans niet het geval.
Als je bovendien kijkt naar de cijfers van stikstofneerslag die afkomstig is uit het buitenland dan zie je dat heel veel Natura-2000 gebieden verspreid over heel Nederland daar mee te maken hebben. Blijft overeind dat de grootste neerslag van stikstof in onze vier Natura-2000 gebieden, niet afkomstig is van de industrie of de bouw, maar van de agrarische sector.
Tenslotte
De fractie van GroenLinks kan en wil niet langer wegkijken van de stikstofproblematiek, maar realiseert zich ook dat de onrust die het wetsvoorstel heeft veroorzaakt geen goede basis vormt waarop boeren, ondernemers en gemeente gezamenlijk, op ‘de Winterswijkse manier’, het stikstofprobleem kunnen aanpakken. Daarom is de fractie van GroenLinks, zei het met enkele kritische kanttekeningen, achter de motie gaan staan. Persoonlijk had ik graag gezien dat de motie meer was geweest dan een uiting van de ervaarde onrust vergezeld van een oproep aan het college om aandacht te geven aan het stikstofprobleem bij provincie, minister en de tweede kamer. Een oproep zonder dat daarbij een richting wordt aangegeven. Terwijl die richting, de eerdergenoemde ‘Winterswijkse manier’ al wel bepaald is. Alleen is het zaak dat we daar de experimenteerruimte nog voor binnen halen. En als dat rechtsom niet lukt, dan maar linksom.
