Schuldig

Hoe ongelooflijk schuldig kun je je voelen vanwege het feit dat je het goed hebt. Als een verstikkende deken die langzaam over me heen getrokken wordt, maakte dit gevoel zich de afgelopen week van mij meester. Het is bijna een jaar geleden dat de oorlog in Oekraïne uitbrak en afgelopen week trilde de wereld op zijn grondvesten door de vernietigende aardbeving die diepe sporen heeft getrokken in Turkije en Syrië. Zelf kamp ik bovendien met de naweeën van een fikse griep die mijn fysieke en mentale welbevinden nog aardig op de proef stelt. 

Financieel

Je schuldig voelen over hoe ongelooflijk goed je het hebt. Je schiet er helemaal niets mee op. Maar waar komt dat gevoel vandaan? Het wordt in mijn geval gevoed door het feit dat we het in financieel opzicht ook echt buitengewoon goed hebben. Met wat er aan inkomen maandelijks bij ons binnenkomt schat ik dat we onszelf tot de rijkste vijf procent van Nederland mogen rekenen. En aangezien mijn vrouw de enige kostwinner binnen ons gezin is, neemt zij dit volledig voor haar rekening. 

Mijn vrouw besloot na haar middelbare school geneeskunde te gaan studeren. En na het voltooien van die studie koos ze voor de neurologie als specialisatie. Parallel aan het opleidingstraject tot neuroloog heeft ze bovendien promotieonderzoek gedaan. Na twaalf jaar studie was ze gediplomeerd neuroloog. Maar waarom krijgt een medisch specialist nou eigenlijk een salaris dat ver boven het salaris van de meeste beroepsgroepen uitsteekt? Diezelfde vraag kun je overigens ook stellen over het inkomen van bijvoorbeeld commercieel directeuren, piloten, accountants en advocaten.

Notabelen

Wat maakt dat beroepen waar je een langdurige wetenschappelijke studie voor moet volgen zoveel meer waardering krijgen dan een praktisch vak als timmerman, metselaar, stukadoor of installateur? Van oudsher genieten mensen die tot de kring van notabelen behoren het meeste aanzien. Dit waren in vroeger tijden de burgemeester, de dokter, de dominee of pastoor en de notaris.

Door het inkomen van mijn vrouw verkeren we in de bevoorrechte positie om in een vrijstaande woning met ruime tuin in het buitengebied te kunnen wonen. We geven niet zo veel geld uit aan spullen, maar deste meer aan goed en gezond eten. De kinderen zitten beide op een sport en mijn vrouw en ik hebben een abonnement om ons een keer per week flink te laten afmatten door een personal trainer. Onze kinderen bespelen beide een muziekinstrument en hebben wekelijks muziekles. Een groot deel van ons spaargeld is de afgelopen jaren naar het verduurzamen van onze woning gegaan. De rest gaat vooral op aan het onderhoud van de tuin en van ons huis.

Blinde vlek?

Kortom, we maken hele bewuste keuzes waar we ons geld aan uitgeven en vooral ook waar we ons geld niet aan uitgeven. We hebben een comfortabel leven zonder overdreven veel luxe. Dat denk ik althans, maar dat kan ook mijn blinde vlek zijn. Wie weet baden wij in de ogen van anderen juist wel in enorme luxe. Het is maar vanuit welk perspectief je er naar kijkt. Mijn eigen perspectief maakt ook dat ik me er schuldig over voel. Een van de dingen waar ik me het meest schuldig over voel is onze ecologische voetafdruk. Onderzoek laat namelijk zien dat onze ecologische voetafdruk hand in hand gaat met ons besteedbaar inkomen. Met andere woorden, de rijkste mensen hebben over het algemeen ook de grootste voetafdruk. Dat zit zo.

Rijke mensen wonen in grote huizen. Grote huizen verbruiken meer energie. Rijke mensen hebben vaak meerdere auto’s en pakken meerdere keren per jaar het vliegtuig om op vakantie te gaan. Rijke mensen kopen meer spullen (kleding, elektronica, meubels, etc.). Over het algemeen geldt, hoe groter de portemonnee, hoe groter de uitgaven. En hoe groter de uitgaven, hoe groter de ecologische voetafdruk.

Russisch gas

Toen een jaar geleden de oorlog in Oekraïne uitbrak en de hele wereld zo snel mogelijk van het Russische gas af wilde was ik maar wat blij dat ons huishouden kort daarvoor gasloos was gegaan. Maar op de een of andere manier wilde ik ook een bijdrage leveren aan de boycot op Russisch gas. En dus staat onze thermostaat sindsdien op negentien graden en niet op twintig. Want ook al wekken wij onze eigen groene stroom op met zonnepanelen, we zijn pas echt duurzaam bezig als we ons verbruik zoveel mogelijk weten te matigen.

Een groot deel van de stroom op het Nederlandse elektriciteitsnet wordt nog opgewekt met gas. Dat noemen we grijze stroom. Als wij minder groene stroom verbruiken dan we opwekken, dan kan het overschot worden ingezet ter compensatie van die grijze stroom. Kortom, als wij als gezin minder stroom verbruiken, dan kan de gaskraan iets verder dicht voor de productie van grijze stroom. Zie hier onze bescheiden bijdrage aan de boycot op Russisch gas.

Deden wij genoeg?

We proberen zo duurzaam en gezond mogelijk te leven en dat is ook een van de belangrijke lessen die we onze kinderen willen meegeven. Niet vliegen, biologisch en plantaardig eten, tweedehands kleding en spullen in plaats van nieuw. Het zijn keuzes die nu af en toe een beetje pijn doen, maar die we samen heel bewust maken. Zodat onze kinderen zich over vijftig jaar niet schuldig hoeven te voelen over de vraag of wij wel genoeg deden om een leefbare aarde door te geven.