De stad Nederland

Deze blog gaat over de stad Nederland. Een stad die op dit moment niet bestaat. Nederland is immers een land en geen stad. Duh! Maar we zijn wel een heel klein land. Een postzegel op de wereldkaart goed beschouwd. Maar op die postzegel hebben we het over het algemeen best wel goed voor elkaar. Er is bijna geen aangeharkter land dan Nederland. Daar staat wel tegenover dat we onderhand behoorlijk tegen onze grenzen aanlopen. En daarom moeten we volgens mij een aantal fundamentele keuzes maken. Keuzes met betrekking tot de toekomst van ons land.

Stikstof

Een van de grenzen waar we tegenaan lopen in ons kleine kikkerlandje is de depositie van stikstof in onze natuurgebieden. Nederland telt honderdtweeënzestig Natura 2000-gebieden. Dit zijn natuurgebieden die vanuit Europees oogpunt bescherming nodig hebben. Deze natuurgebieden worden bedreigd door de hoeveelheid stikstof die in deze natuurgebieden neerkomt. Over de stikstofproblematiek in Nederland en specifiek in Winterswijk schreef ik eind 2020 al eens een blog. Vanochtend las ik in de krant dat onze gemeenteraad zich met een motie opnieuw keert tegen de stikstofplannen van het huidige kabinet. En dat geeft te denken.

Het plan

Is Nederland niet veel te klein voor honderdtweeënzestig Natura 2000-gebieden? Is het nou echt zo erg dat er een paar soorten verdwijnen? Kunnen we de Natura-2000 gebieden niet beter herbestemmen. We hebben een ongelooflijk woningtekort in Nederland. Als we het totale landoppervlak van alle Natura-2000 gebieden als bouwgrond aanmerken, dan is het probleem in één keer opgelost. De stad Nederland!

We zien op andere plekken in de wereld dat het herbestemmen van natuurgebieden ‘succesvol’ is. Neem bijvoorbeeld de Amazone. Een groot deel hiervan is inmiddels herbestemd als landbouwgrond. Daar waar vroeger oerbossen waren staan nu koeien te grazen of verbouwt men gewassen voor ons veevoer.

Landbouw voor de export

Het is geen geheim dat het grootste deel van wat onze landbouwsector produceert wordt geëxporteerd. Stel je eens voor dat we de huidige Natura-2000 gebieden voor de helft voor woningbouw gebruiken en de andere helft om het huidige landbouwareaal mee uit te breiden. De export kan dan nog verder toenemen. We blinken als Nederland uit als het meest innovatieve en efficiënte land ter wereld als het gaat om onze land- en tuinbouwsector. Die kennis en kunde heeft voor een groot deel bijgedragen aan de naoorlogse welvaart. En aan een hele grote berg mest!

Maar waarom heeft Nederland er voor gekozen om op onze kleine postzegel al die kennis en kunde toe te passen? Met alle schadelijke gevolgen van dien voor mens en milieu. Was de kennis en kunde zelf niet een veel slimmer exportproduct geweest als je de afmetingen van ons land in ogenschouw neemt?

Een stukje geschiedenis

Is er in de stad Nederland nog wel ruimte voor land- en tuinbouw? Ver voor de tijd van de bio-industrie, supermarkten en distributiecentra waren steden zelfvoorzienend. Direct buiten de stadsgrenzen was ruimte ingericht voor tuinbouw. Daar werden bederfelijke waren als groente en fruit verbouwd. Verse producten die men dagelijks at, verkochten boeren wekelijks één of meerdere malen op de markt.

Achter de tuinbouw was ruimte voor veeteelt. Vlees at men niet dagelijks en bracht men veel minder vaak naar de markt om te verkopen. Melk werd vanwege zijn bederfelijkheid tot halverwege de vorige eeuw voornamelijk door boeren zelf gedronken. Pasteurisatie en koelkasten waren er toen namelijk nog niet of nauwelijks.

Het verst verwijderd van de stadsgrenzen lagen de akkers waar men bijvoorbeeld granen verbouwde. De houdbaarheid van graan maakte dat men het slechts één keer per (half) jaar naar de pakhuizen in de stad hoefde te transporteren.

Tegenwoordig vindt de land- en tuinbouw niet meer aan de grenzen van steden plaats. De gasgestookte tuinbouw concentreert zich hoofdzakelijk in het Westland en de regio rondom Venlo. De veeteelt is geconcentreerd in gebieden in Nederland waar de populatiedichtheid historisch gezien laag is. Gebieden waar voldoende ruimte is voor megastallen en landbouwgrond.

Het belang van de natuur

Wat willen we met Nederland? Hoe belangrijk vinden we natuur? Hoeveel ruimte mag die natuur innemen? Wat hebben we over voor de instandhouding van die natuur? Wat mag het kosten en wat levert het op?

Biodiversiteit is een van de belangrijkste peilers van het ecosysteem waar wij als mens ook onderdeel van uitmaken. Hoe groter de biodiversiteit deste stabieler ons ecosysteem. Door het tempo en de omvang waarmee er nu soorten verdwijnen wordt ons ecosysteem dusdanig instabiel dat het uiteindelijke desastreuze gevolgen heeft. Het brengt het voortbestaan van onze eigen soort op aarde ernstig in gevaar.

Niet alles is in geld uit te drukken

De stad Nederland, een stad waar de natuur is opgeofferd aan woningbouw, landbouw en industrie, is in mijn ogen een onzalig plan. Zelfs als we een stuk grond ter grootte van onze huidige natuurgebieden elders in de wereld ter compensatie herbestemmen als beschermde natuur. Want de soorten die we door dit plan in Nederland verliezen zien we vermoedelijk nooit meer terug. En als je, net als ik, vindt dat de natuur een intrinsieke waarde heeft, een waarde van zichzelf, dan moet je dat niet willen. Niet alles is in geld uit te drukken. De waarde van de natuur is volgens mij zo’n waarde.

De natuur is geen partij voor de mens

Dus laten we alsjeblieft beschermen wat we hebben. Laten we eens een moment stilstaan bij wat we werkelijk belangrijk vinden in het leven. De coronapandemie heeft ons duidelijk gemaakt van welke onschatbare waarde de natuur is. Mensen trokken massaal de natuur in waardoor natuurgebieden zelfs vanwege drukte tijdelijk werden afgesloten. We moeten niet minder natuur hebben, maar veel meer. Zodat iedere Nederlander, arm of rijk, er tot in lengte van jaren van kan genieten. Dus laten we in de keuzes die we maken de natuur voorop stellen. De natuur kan zonder ons, wij niet zonder de natuur!