Energiearmoede

Aankomende week verschijnt er een artikel van mijn hand over energiearmoede in Winterswijk in het Achterhoek Nieuws. Voor wie nieuwsgierig is naar dit artikel zal ik aan het einde van deze blog een link delen. Energiearmoede speelt al langere tijd. Door de exorbitante energieprijzen is het actueler dan ooit. Ik wil deze blog gebruiken om uit te leggen wat energiearmoede is en wat je er aan kunt doen.

Definitie

Men spreekt van energiearmoede als je meer dan tien procent van je inkomen moet uitgeven aan energiekosten. Vóórdat de huidige energiecrisis uitbrak was dit van toepassing op zo’n duizend huishoudens in Winterswijk. Als je bedenkt dat onze gemeente ongeveer dertienduizend huishoudens telt, dan komt dat neer op bijna acht procent van alle huishoudens. Recente schattingen variëren inmiddels van tien tot vijftien procent.

Spullen uit grootmoeders tijd om energie te besparen

Ondanks dat er door het kabinet verzachtende maatregelen zijn afgekondigd, gaat het voor veel mensen heel zwaar worden deze winter. Er moet dus noodgedwongen fors op het energieverbruik worden bespaard. In de zaterdageditie van onze regionale ochtendkrant stond dat veel mensen hun heil weer zoeken in spullen uit grootmoeders tijd. Bijvoorbeeld de houtkachel, een elektrische kookplaat, de warmwaterkruik en het wasrek. En wat te denken van de gebreide trui. 

Project aanpak energiearmoede

Om energiearmoede te bestrijden is de  gemeente Winterswijk begin dit jaar gestart met het project aanpak energiearmoede. Voor dit project zijn energiebespaarmaatjes en energieconcierges geworven. Ik heb me voor dit project aangemeld als energiebespaarmaatje en heb de bijbehorende training gevolgd. Het verschil tussen een energiebespaarmaatje en een energieconcierge zit ‘m vooral in hoe je een deelnemer ondersteunt. 

Energieconciërge

Een energieconciërge brengt bij de deelnemers aan het project kleine energiebesparende maatregelen aan. De focus van een energiebespaarmaatje richt zich kortgezegd op het verwezenlijken van gedragsverandering. De gedragsverandering die nodig is om tot energiebesparing te komen. Inmiddels is de nood om te besparen voor veel mensen zo hoog dat de gewenste gedragsverandering nog maar heel weinig aandringen behoeft. Maar als het verbruik van stroom en gas altijd een grote vanzelfsprekendheid is geweest, dan blijkt de stap om te besparen alles behalve vanzelfsprekend. Zelfs niet als de kosten de pan uit rijzen. 

Helpt besparen als het niet nodig is?

Mensen zijn enorme gewoontedieren. Stel je bent gewend om de thermostaat in de winter altijd op tweeëntwintig graden te hebben staan. Of je houdt van dagelijks lang en heet douchen. Hoe ga je dat dan doen nu er aan het gasverbruik zowel een hoog economisch als moreel prijskaartje hangt? En wat doen mensen waarvan het energiecontract bijvoorbeeld nog doorloopt tot in het voorjaar van 2024 of die zelfvoorzienend zijn vanwege zonnepanelen? Helpt het als die mensen ook energie besparen?

Zoals ik het zie, zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Of de gestegen energieprijzen ons nu rechtstreeks raakt of niet. Indirect hebben we er allemaal mee te maken. Maar help ik een ander als ik zelf energie bespaar terwijl dat feitelijk niet nodig is? Het antwoord is volmondig JA. Immers, als jij bespaart maakt dat energie een heel klein beetje minder schaars en betaalbaarder voor iedereen. 

Energiebespaarmaatje

In mijn rol als energiebespaarmaatje analyseer ik zowel de woning, de jaarrekening als het verbruiksgedrag van een deelnemer.  Op basis van die analyse stel ik vast hoe er bespaard kan worden. Vervolgens bepalen de deelnemer en ik samen de bespaardoelen. Met andere woorden, hoe wil de deelnemer gaan besparen en welke acties zijn daarvoor nodig. De energieconcierge brengt vervolgens waar nodig kleine energiebesparende maatregelen aan. Dan moet je denken aan zaken als radiatorfolie of een waterbesparende douchekop. Bovendien krijgt de deelnemer een energieverbruiksmonitor in bruikleen om zelf het energieverbruik in de gaten te kunnen houden.

Aan de hand van de meterstanden die de deelnemer wekelijks met mij communiceert, stel ik vast hoe het gaat met het besparen. Die resultaten koppel ik dan terug. De deelnemer krijgt zo op weekbasis inzicht in de mate waarin hij of zij energie bespaart. Dit werkt motiverend en geeft een positieve stimulans om door te gaan. Bovendien is en blijft het uitgangspunt de wensen van de deelnemer. Hij of zij bepaalt de bespaardoelen en dus de wijze waarop bespaard wordt en in welke mate. Mijn rol als energiebespaarmaatje is louter adviserend en begeleidend. 

Mijn ervaring tot nu toe is dat deze aanpak werkt voor mensen waarbij vooral het bespaargedrag gestimuleerd moet worden. Er zijn ook mensen waarbij vooral sprake is van een gebrek aan kennis over de verschillende besparingsmogelijkheden. Deze mensen hebben doorgaans genoeg aan een enkel informatief huisbezoek. Het is op voorhand vaak lastig te bepalen welke specifieke behoefte men heeft, maar in het eerste gesprek wordt dit meestal al vrij snel duidelijk.

Flyer-actie

Dit najaar gaan we een flyer-actie doen met als doel nog meer mensen te bereiken. Ik verwacht eerlijk gezegd niet dat het naar aanleiding van die actie zal stormlopen met aanvragen voor een energiebespaarmaatje. Mocht dat echter wel zo zijn, dan wil ik daar met plezier nog enkele uurtjes per week extra in steken.

Verder lezen over energiebesparing? In maart 2022 schreef ik een blog over onze eigen situatie.

Zoals beloofd sluit ik deze blog af met de link naar het artikel in het Achterhoek Nieuws.